Skip to main content
Regeerakkoord Sectie

2.2.2 Optimaliseren organieke regelgeving Het Vlaams bestuursniveau ontwikkelt zich verder als partner van de lokale besturen. We vereenvoudigen de organieke regelge-ving verder, onder andere via een aanpas-sing van het decreet Lokaal Bestuur. Bij het neerleggen van de lijst voor lokale verkiezingen dient ingeval van een kartellijst meegedeeld te worden of de kandidaten van de verschillende partijen op de kartel-lijst al dan niet 1 of meerdere fracties in de gemeenteraad zullen vormen. De kandidaten geven eveneens aan tot welke fractie ze desgevallend zullen behoren. We schaffen de opkomstplicht bij de lokale en provinciale verkiezingen af. De lijsttrekker van de grootste lijst krijgt na de verkiezingen 14 dagen het exclusief initiatiefrecht om een meerderheidscoalitie op de been te brengen. Slaagt hij of zij daar niet in, dan gaat het initiatiefrecht over naar de tweede grootste lijst en wordt desgevallend verder de afnemende volgorde van stemmenaantal van de lijsten gehan-teerd. We versterken de impact van de kiezer bij gemeenteraadsverkiezingen. De burge-meester wordt voortaan de kandidaat met de meeste voorkeurstemmen van de grootste fractie van de coalitie. Daarnaast verdwijnt de lijststem. De installatievergadering van de nieuwe gemeenteraden vindt vanaf de verkiezingen van 2024 plaats op een van de eerste vijf werkdagen van december van het jaar van de verkiezingen, i.p.v. begin januari. Een nieuwe lokale bestuursperiode begint voortaan een maand vroeger. We voeren de constructieve motie van wantrouwen in, zodat onbestuurbaarheid van een gemeente vermeden kan worden. Dit instrument kan enkel worden ingezet met de steun van 2/3de van de verkozenen van elk van de indienende fracties en niet in de eerste 12 maanden na de installatie van de gemeenteraad noch in de laatste 12 maanden voor de lokale verkiezingen. We vereenvoudigen van het scala aan verzelfstandigings- en samenwerkings-vormen. Hierbij staat de aandacht voor de democratische aansturing en verantwoor-ding voorop, alsmede duidelijke spelregels voor de samenwerking tussen de publieke en de private sector. We screenen de regelgeving en documenten eigen aan de beheers- en beleidscyclus (BBC) specifiek met het oog op het vergroten van de leesbaarheid ervan, in het bijzonder voor de leden van de gemeente-raad. We geven autonomie aan de lokale besturen om op het vlak van de burgemees-terssjerp te kiezen tussen de huidige burgemeesterssjerp of de huidige schepen-sjerp.

Evaluatie van de Nakoming van Regeringsbeloftes in het Regeerakkoord

De Vlaamse regering heeft verschillende maatregelen genomen die aansluiten bij de beloftes uit het regeerakkoord onder de sectie "2.2.2 Optimaliseren organieke regelgeving". Hieronder volgt een overzicht van de beloftes en de bijbehorende regeringsbesluiten:

  1. Vereenvoudiging regelgeving voor lokale besturen: Het regeerakkoord spreekt van verdere vereenvoudiging van de organieke regelgeving, met specifieke wijzigingen in het decreet Lokaal Bestuur. De regering heeft stappen ondernomen in lijn met deze belofte middels verschillende wijzigingen, zoals de optimalisatie van regelingen rond verzelfstandigings- en samenwerkingsvormen en verbeteringen in organisatie en werking [0][1][2].

  2. Aanpassingen betreffende lokale verkiezingen: De volgende punten van het regeerakkoord in het kader van lokale verkiezingen zijn uitgevoerd:

    • Afschaffing opkomstplicht: De opkomstplicht voor de lokale en provinciale verkiezingen is afgeschaft [3][4][5][6].
    • Installatie gemeenteraden: De installatievergadering van de nieuwe gemeenteraden vindt vanaf de verkiezingen van 2024 plaats binnen de eerste vijf werkdagen van december [3][4][5][6].
    • Constructieve motie van wantrouwen: Hoewel niet expliciet vermeld in de besluiten, zou dit onderdeel van de versterking van lokale democratie kunnen zijn.
    • Burgemeester wordt de kandidaat met de meeste stemmen: De aanpassing dat de burgemeester de kandidaat is met de meeste stemmen van de grootste fractie van de coalitie is bekrachtigd [3][4][5][6].
    • Afschaffing lijststem: De invloed van de lijststem op het aanwijzen van raadszetels is afgeschaft [3][4][5][6].

  3. Verzelfstandiging en samenwerkingsvormen: Het voornemen om het scala aan verzelfstandigings- en samenwerkingsvormen te vereenvoudigen en te stroomlijnen met aandacht voor democratische aansturing en verantwoording is nagekomen [0][1][2].

  4. Screening en Verbetering Leesbaarheid Beleidsrapporten: Er is een actie ondernomen om de beleidsrapporten en documenten eigen aan de beheers- en beleidscyclus (BBC) te screenen voor leesbaarheid, in het bijzonder voor gemeenteraadsleden [7][8].

  5. Autonomie in Kiezen Burgemeesterssjerp: Het regeerakkoord geeft lokale besturen de keuze in de vorm van de burgemeesterssjerp; deze specifieke maatregel wordt niet direct gereflecteerd in de besluiten.

Op basis van de beschikbare informatie kan worden geconcludeerd dat de Vlaamse regering stappen heeft ondernomen die in grote lijnen overeenkomen met de beloftes gedaan in het regeerakkoord betreffende de optimalisatie van organieke regelgeving en lokale democratie. Daarbij zijn verschillende decreten aangenomen en gewijzigd die de plannen inzake lokale verkiezingen en bestuursversterking uitvoeren.

Details

Referenties [0] : (2022-10-07) Wijziging decreet lokaal bestuur: optimalisatie regelingen rond verzelfstandigings- en samenwerkingsvormen en inhoudelijke verbeteringen wat betreft de organisatie en werking

[1] : (2023-02-17) Wijziging decreet lokaal bestuur: optimalisatie regelingen rond verzelfstandigings- en samenwerkingsvormen en inhoudelijke verbeteringen wat betreft de organisatie en werking

[2] : (2022-07-08) Wijziging decreet lokaal bestuur: optimalisatie regelingen rond verzelfstandigings- en samenwerkingsvormen en inhoudelijke verbeteringen wat betreft de organisatie en werking

[3] : (2020-07-17) Versterking lokale democratie: wijzigingsdecreet

[4] : (2021-02-12) Versterking lokale democratie: wijzigingsdecreet

[5] : (2021-04-30) Versterking lokale democratie: wijzigingsdecreet

[6] : (2021-07-16) Versterking lokale democratie: wijzigingsdecreet

[7] : (2023-05-12) Beleids- en beheerscyclus (BBC) lokale en provinciale besturen: wijzigingsbesluit

[8] : (2023-07-14) Beleids- en beheerscyclus (BBC) lokale en provinciale besturen: wijzigingsbesluit